Ο ώμος  αποτελείται από τρία οστά: το βραχιόνιο, την ωμοπλάτη  και τη κλείδα.

Η κύρια άρθρωση του ώμου ή πιο συγκεκριμένα η γληνοβραχιόνιος άρθρωση αποτελείται από την κεφαλή του βραχιονίου (τη “σφαίρα”) και την ωμογλήνη της ωμοπλάτης (την “υποδοχή”). Η επιφάνεια της κεφαλής του βραχιονίου  είναι 3-4 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της ωμογλήνης η οποία είναι πολύ ρηχή. 

Στην πραγματικότητα μόνο το 1/3 της κεφαλής αρθρώνεται με την ωμογλήνη σε οποιαδήποτε κίνηση και χρονική στιγμή. Επομένως, η άρθρωση “θυσιάζει” τη σταθερότητα και είναι από τη φύση της ασταθής, προσφέροντας όμως φοβερή ευλυγισία με το μεγαλύτερο εύρος κίνησης  στο ανθρώπινο σώμα. Μπορεί να σηκώνει το υπόλοιπο  χέρι, να το περιστρέφει και να φτάνει πάνω από το κεφάλι. Είναι σε θέση να στρίβει προς όλες τις κατευθύνσεις.

Ο ισχυρός συνδετικός ιστός, που ονομάζεται κάψα ή αλλιώς ο αρθρικός θύλακος του ώμου, περιέχει το σύστημα τριών τουλάχιστον συνδέσμων, οι οποίοι  διατηρούν την κεφαλή  “κεντραρισμένη” στην ωμογλήνη. Η άρθρωση επίσης βασίζεται σε ισχυρούς τένοντες (στροφικό πέταλο) και μύες για να κρατήσει τον ώμο στη θέση του (δυναμική σταθερότητα).

Αυτό το μοναδικό και θαυμάσιο εύρος κίνησης, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει εξάρθρηματα και αστάθεια.

Ο όρος «αστάθεια ώμου» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τι συμβαίνει όταν η κεφαλή του βραχιονίου διαχωρίζεται από την ωμογλήνη. Αυτό μπορεί να είναι ένας πολύ γρήγορος μερικός διαχωρισμός που διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα και επανέρχεται στην αρχική του θέση (υπεξάρθρημα), ή μπορεί να είναι ένας πιο σοβαρός διαχωρισμός όπου η σφαίρα  και η υποδοχή μένουν μόνιμα εκτός θέσης και δεν αρθρώνονται ούτε επικοινωνούν πια μεταξύ τους δηλαδή όλο το χέρι διαχωρίζεται από τον υπόλοιπο σκελετό (εξάρθρημα).

Ποια είναι τα αίτια για το εξάρθρημα ώμου;

Η αστάθεια του ώμου μπορεί να συμβεί μετά από ένα σημαντικό  τραυματισμό ή ατύχημα, όπως πτώση ή σύγκρουση σε αθλητική ή χειρωνακτική δραστηριότητα. Μπορεί επίσης να συμβεί χωρίς σημαντικό τραυματισμό και αυτός ο τύπος αστάθειας του ώμου είναι πιο συχνός σε άτομα που είναι εξαιρετικά ευέλικτα με «χαλαρές» αρθρώσεις ή προβλήματα συνδετικού ιστού.

 Συμπερασματικά λοιπόν, η αστάθεια του ώμου μπορεί να συμβεί με διάφορους μηχανισμούς:

1. Πτώση στο χέρι
2. Ολίσθηση ή κατάδυση με το κεφάλι
3. Σύγκρουση με άλλο πρόσωπο ή αντικείμενο
4. Υπερβολική χρήση του ώμου που οδηγεί σε μυϊκή κόπωση / αδυναμία
5. Επιληπτικές κρίσεις

Παράγοντες κινδύνου εξάρθρωσης ώμου

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αστάθειας του ώμου:

1. Άτομα μεταξύ 15 και 30 ετών αλλά και αθλητές που παίζουν και συμμετέχουν σε αθλήματα επαφής  όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ , μποξ και ελεύθερη πάλη
2. Ιστορικό προηγούμενου τραυματισμού στον ώμο καθώς και υπερχρήση του ώμου με επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς
3. Γενικευμένη συνδεσμική χαλαρότητα (χαλαροί σύνδεσμοι) που παρατηρείται συνήθως σε κολυμβητές, παίκτες βόλεϊ, χορευτές και ασθενείς με προβλήματα συνδετικού ιστού
4. Άτομα ανδρικού φύλου έχουν διπλάσιες πιθανότητες να “βγάλουν” τον ώμο τους.
5. Προηγούμενο εξάρθρημα του ώμου.
6. Επιληπτικές διαταραχές

Συμπτώματα Εξάρθρηματος Ώμου

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα ενός εξαρθρωμένου ώμου περιλαμβάνουν:

1. Αίσθηση ή ακρόαση ενός δυνατού ήχου στον ώμο
2. Πολύ έντονος πόνος και αδυναμία μετακίνησης του ώμου
3. Αίσθηση ότι η άρθρωση έχει κολλήσει σε μια συγκεκριμένη θέση
4. Αίσθηση αυξημένης αλλά μη ομαλής κίνησης στην άρθρωση.
5. Αδυναμία ή μεγάλη δυσκολία ανύψωσης του χεριού πάνω από το κεφάλι
6. Παραμόρφωση στην περιοχή του ώμου
7. Οίδημα
8. Μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή αδυναμία στο χέρι  ή τα δάχτυλα (νευρολογική πάρεση βραχιονίου πλέγματος). 

Στη χρόνια αστάθεια ώμου παρατηρούνται τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πόνος σε ορισμένες κινήσεις και σπανιότερα σε ηρεμία ή τη νύχτα όταν ο ασθενής προσπαθεί να κοιμηθεί πάνω στον πάσχοντα ώμο
• Συνεχής φόβος ότι ο ώμος του θα βγει, όταν ανυψώνει το χέρι του πάνω από τον ώμο
• Υποτροπές του εξαρθρήματος, ακόμα και την ώρα του ύπνου

Τα επεισόδια αυτά προκαλούν συνήθως άλλες βλάβες στον ώμο, όπως ρήξεις του επιχείλιου χόνδρου (μαλακού ιστού που περιβάλλει τη γλήνη) με ρήξη των συνδέσμων, τραυματισμούς χόνδρου, ρήξεις στροφικού πετάλου ή ακόμα και κατάγματα.

Μόλις οι σύνδεσμοι, οι τένοντες και οι μύες γύρω από τον ώμο χαλαρώσουν ή πάθουν ρήξεις, τα εξαρθρήματα μπορεί να συμβούν επανειλημμένα (καθ’ έξιν εξάρθρηματα)  Μόλις ένας ώμος εξαρθρωθεί, είναι ευάλωτος σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια αστάθειας και συνεχιζόμενα εξαρθρήματα. Όταν ο ώμος είναι χαλαρός και γλιστράει από τη θέση του επανειλημμένα και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια ή τραυματισμό,  αυτό ονομάζεται χρόνια αστάθεια.

 Η χρόνια αστάθεια του ώμου προκαλείται από τη βλάβη και αδυναμία των ιστών αυτών να κρατήσουν το χέρι κεντραρισμένο στην υποδοχή της ωμοπλάτης.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών που εξαρθρώνουν τον ώμο αναπτύσσουν δυο πολύ κοινές βλάβες, μια ρήξη του προσθίου και κατώτερου επιχειλίου χόνδρου της ωμογλήνης  με ρήξη του συνδέσμου (βλάβη Bankhart) καθώς και ένα συμπιεστικό κάταγμα που προκαλεί ένα βαθούλωμα σαν κρατήρα στο οπίσθιο και έξω μέρος του βραχιονίου οστού δίπλα στην αρθρική επιφάνεια της κεφαλής (βλάβη Hill-Sachs) .  Σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας συνηθέστερες συνοδές βλάβες αποτελούν το κάταγμα μείζονος βραχιονίου ογκώματος του βραχιονίου ή η συνοδός ρήξη των τενόντων του στροφικού πετάλου.

Οι ασθενείς που παθαίνουν εξάρθρημα  διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης αρθρίτιδας στον ώμο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους βιώνουν καθ’ έξιν  εξαρθρήματα ή επεισόδια χρόνιας αστάθειας. Όσο περισσότερη αστάθεια έχει ένας ασθενής, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να προκαλέσει βλάβη σε άλλες δομές του ώμου, όπως ο χόνδρος, το οστό ή / και το στροφικό πέταλο. Κατά συνέπεια, η θεραπεία επικεντρώνεται στη μείωση του κινδύνου για επαναλαμβανόμενα επεισόδια αστάθειας και κατά συνέπεια στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης αυτών των κακώσεων.

Διάγνωση και Αξιολόγηση Εξάρθρηματος Ώμου

Αφού συζητήσει τα συμπτώματά σας και πάρει ένα ενδελεχές ιατρικό ιστορικό, ο κ. Πολυζώης θα εξετάσει πολύ προσεκτικά τον ώμο σας. 

Ειδικά τεστ κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης βοηθούν  στην αξιολόγηση της αστάθειας του ώμου, τα οποία και θα γίνουν από τον ιατρό. Ο κ. Πολυζώης μπορεί επίσης να ελέγξει για γενική χαλαρότητα τους συνδέσμους.

Ο κ. Πολυζώης θα διαγνώσει αμέσως έναν εξαρθρωμένο ώμο. Θα εξετάσει τον ώμο και το υπόλοιπο χέρι σας. Ενημερώστε τον ιατρό για τυχόν συμπτώματα που αντιμετωπίζετε και τι κάνατε ακριβώς πριν τραυματίσετε τον ώμο σας.

Όταν ο ώμος αναταχθεί σωστά στην ανατομική του θέση, ο κ. Πολυζώης θα σας στείλει για απεικονιστικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωσή  και να εντοπίσει τυχόν άλλες παθήσεις ή βλάβες.

• Ακτινογραφίες. Ειδικές λήψεις θα δείξουν τυχόν κατάγματα στα οστά που αποτελούν την άρθρωση του ώμου.
• Μαγνητική τομογραφία (MRI) με ή χωρίς σκιαγραφικό (εξαρτάται από τη χρονική περίοδο του εξαρθρήματος). Μια μαγνητική τομογραφία παρέχει ιδιαίτερα λεπτομερείς εικόνες των μαλακών μορίων και ιστών. Θα βοηθήσει τον ιατρό να εντοπίσει τραυματισμούς στους συνδέσμους και τους τένοντες που περιβάλλουν την άρθρωση.
• Αξονική Τομογραφία (CT) με τρισδιάστατη απεικόνιση 3D. Θα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για να υπολογιστούν επακριβώς τυχόν οστικές βλάβες, οστικά ελλείμματα από την πλευρά της ωμογλήνης ή  και του βραχιονίου και βέβαια για κατάγματα και σωστό προεγχειρητικό σχεδιασμό.

Αντιμετώπιση Εξάρθρηματος Ώμου

Η θεραπεία για το εξάρθρημα του ώμου καθορίζεται από διαφορετικούς παράγοντες, όπως:

• την ηλικία του ασθενούς, κατά τον πρώτο τραυματισμό ή εξάρθρημά του
• τον αριθμό των εξαρθρημάτων
• το είδος και το επίπεδο της αθλητικής του δραστηριότητας
• τις οστικές κακώσεις που προκλήθηκαν κατά τον τραυματισμό
• τη χαλαρότητα των συνδέσμων του

Μετά την ανάταξη, αποφασίζεται η μέθοδος αντιμετώπισης, συντηρητική ή ελάχιστα επεμβατική (αρθροσκόπηση), που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά, αναφέρονται:

• οι υπάρχουσες βλάβες
• η ύπαρξη οστικών κακώσεων και το μέγεθος αυτών
• η ηλικία του πάσχοντα κατά το πρώτο εξάρθρημα
• ο αριθμός των εξαρθρημάτων
• οι αθλητικές δραστηριότητες του πάσχοντα

Η διεθνής βιβλιογραφία καταδεικνύει ότι όσο μικρότερη είναι η ηλικία στην οποία γίνεται το πρώτο εξάρθρημα και όσο μεγαλύτερο το επίπεδο της δραστηριότητας του ασθενούς, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να υποστεί ένα 2ο εξάρθρημα στο μέλλον. Έτσι, για έναν ασθενή 20 ετών με αθλητικές δραστηριότητες, η πιθανότητα να υποστεί ένα δεύτερο εξάρθρημα, ανεξάρτητα από τη συντηρητική θεραπεία που ακολούθησε, πλησιάζει σχεδόν το 100%!

Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

• Αποφυγή δραστηριοτήτων που ενισχύουν τα συμπτώματα
• Ακινητοποίηση του ώμου σε ειδικό φάκελο-ανάρτηση για χρονικό διάστημα 2-4 εβδομάδων μέχρι να υποχωρήσει ο πόνος
• Λήψη παυσιπόνων και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων
• Παγοθεραπεία
• Φυσικοθεραπεία με κινησιοθεραπεία και ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της  ωμικής ζώνης

Συνήθως, η συντηρητική αντιμετώπιση έχει καλά αποτελέσματα σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, με χαμηλό επίπεδο αθλητικής και χειρωνακτικής  δραστηριότητας και χωρίς σύνοδες βλάβες στον ώμο.

Ελάχιστη Επεμβατική (Χειρουργική) θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση προσφέρεται σε νεαρές ηλικίες,  αλλά και σε ηλικιωμένους ασθενείς που είναι ενεργοί και αθλούνται  αλλά και  κάνουν χειρωνακτικές εργασίες της αρεσκείας τους. Η παρουσίας συνοδών κακώσεων επίσης αντιμετωπίζεται με χειρουργείο.

Αξίζει να τονιστεί και να καταστεί απόλυτα σαφές ότι κάθε νέο εξάρθρημα του ώμου αυξάνει το κίνδυνο περαιτέρω βλάβης στουε συνδεσμους και στον επιχείλιο χόνδρο καθώς και στην πιθανότητα εμφάνισης κάποιας συνοδής κάκωσης και βέβαια η ποιότητα και η υφή των μαλακών αυτών μορίων χειροτερεύει με τη πάροδο του χρόνου. 

Επίσης, κάθε νέο εξάρθρημα αφαιρεί πολύτιμο οστό από την ωμογλήνη και το βραχιόνιο. Όσο  το οστικό αυτο έλλειμμα αυξάνεται και από τα δυο οστά, τόσο πιο πιθανό ο ασθενής να χρειαστεί ένα μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο  χειρουργείο για τη σταθεροποίηση του ώμου του με πιθανό μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης. Επομένως, η συμβουλή είναι να μην παρατείνει ο ασθενής το χειρουργείο εφόσον το χρειάζεται και σε καμία περίπτωση να μη το αμελήσει.

Η χειρουργική μέθοδος από τον κ. Πολυζώη και την ομάδα του προσφέρει μόνιμη, αξιόπιστη και οριστική λύση με την πρώτη φορά σύμφωνα με τη λογική του GIRFT (GET IT RIGHT FIRST TIME!)

Η μέθοδος εκλογής στα χέρια του κ. Πολυζώη είναι η αρθροσκόπηση ώμου και πιο συγκεκριμένα η αρθροσκοπική σταθεροποίηση. Ο ιατρός έχει μεγάλο όγκο περιστατικών και έχει πραγματοποιήσει πολύ σημαντικό αριθμό παρόμοιων επεμβάσεων τόσο απλές όσο και περίπλοκες (σημαντικά χρόνια οστικά ελλείμματα, κατάγματα ωμογλήνης και αναθεωρήσεις).

Συνεπώς, στα χέρια του κ. Πολυζώη, η αρθροσκοπική επέμβαση είναι  ανώδυνη, εξαιρετικά ασφαλής και αναίμακτη  με εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά επιπλοκών, μηδενικό κίνδυνο και άριστα λειτουργικά και αισθητικά  αποτελέσματα.

Η αρθροσκόπηση ώμου συνήθως περιλαμβάνει 2- 3 διαδερμικές  οπές μήκους 4 χιλιοστών. Μέσω αυτών, εισάγεται στον ώμο μία μικρή κάμερα και τα πιο σύγχρονα λεπτά αρθροσκοπικά εργαλεία. Ο κ. Πολυζώης χρησιμοποιεί τα καλύτερα και πιο σύγχρονα υλικά παγκοσμίως και συνήθως με ειδικά οστικά ράμματα άγκυρες θα συρράψει τις βλάβες μέσα σε 20-30 λεπτά.    

Τα υλικά είναι απολύτως συμβατά με το ανθρώπινο σώμα και απορροφούνται με την πάροδο του χρόνου χωρίς καμία αντίδραση ή άλλη επιπλοκή. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου ο ιατρός θα επιδιορθώσει και οποιαδήποτε άλλη συνοδή βλάβη υπάρχει την ίδια στιγμή.

Η εξειδικευμένη αναισθησιολόγος της ομάδας χορηγεί τοπική (περιοχική) αναισθησία και ο ασθενής μπορεί να παραμείνει ξύπνιος εάν φυσικά το επιθυμεί ο ίδιος με ή χωρίς μέθη. Εναλλακτικά γίνεται ένας συνδυασμός ελαφριάς γενικής και περιοχικής αναισθησίας.

Ο ασθενής  δεν χρειάζεται νοσηλεία και παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο λίγες ώρες μετά την επέμβαση.

Εξάρθρημα ώμου: Αποκατάσταση και Αποθεραπεία

Η αποκατάσταση μετά το εξάρθρημα ώμου είναι μέγιστης σημασίας και αν έχει πραγματοποιηθεί χειρουργείο, είναι τόσο σημαντική όσο και η επέμβαση για να επιτευχθεί ένα άριστο τελικό αποτέλεσμα από πλευράς εύρους κίνησης, δύναμης της άρθρωσης και της ωμικής ζώνης καθώς και ικανοποίησης του ασθενή με την πλήρη αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας στον ώμο του.

Ο κ. Πολυζώης και η ομάδα του έχουν στενή συνεργασία σε όλη την Ελλάδα  με ένα δίκτυο εξειδικευμένων φυσιοθεραπευτών και ο κάθε ασθενής υπόκειται σε ένα ειδικό και εξατομικευμένο  πρόγραμμα ασκήσεων και αποκατάστασης και είναι υπό στενή παρακολούθηση και σε τακτική επικοινωνία με τον κ. Πολυζώη και την ομάδα του.

Συνήθως, ο ασθενής επιστρέφει σπίτι με ένα ειδικό φάκελο-ανάρτηση για λίγες εβδομάδες. Ενεργητικά μπορεί να κινητοποιεί ελεύθερα τον καρπό και τον αγκώνα του και να αυτοεξυπηρετείται ήδη από το πρώτο 24ωρο. 

Σταδιακά και μετά από περίπου 2 εβδομάδες μπορεί να αρχίσει παθητικό έυρος κίνησης του ώμου και σταδιακά πάνω στο μήνα ξεκινούν οι ασκήσεις με ενεργητικό εύρος σε κάθε κατεύθυνση και στις 6 εβδομαδες έχουμε πλήρες εύρος και πάνω από το κεφάλι χωρίς περιορισμούς και ενδυνάμωση των μυών της ωμικής ζώνης.   

Η πλήρης επιστροφή στα αθλήματα επαφής σε ερασιτεχνικό ή επαγγελματικό επίπεδο γίνεται σταδιακά 4 – 6 μήνες μετά την επέμβαση σταθεροποιήσης του ώμου.